Ci atrymajecca va ŭładaŭ viarnuć dziaciej mihrantaŭ u biełaruskija škoły? Naŭrad ci, ale jany sprabujuć — prymusova

Havorka idzie ab zakonie №46-Z ad 5 śniežnia 2024 hoda, jaki karektuje adrazu dva klučavyja dakumienty — Pracoŭny kodeks i Kodeks ab adukacyi.

Cikavaść vyklikajuć źmieny ŭ punkcie 1.1 artykuła 34 Kodeksa ab adukacyi. Raniej tam było napisana, što zakonnyja pradstaŭniki niepaŭnaletniaha vučnia abaviazany «zabiaśpiečyć umovy dla atrymańnia adukacyi i raźvićcia».

Ź vieraśnia farmuloŭka budzie hučać bolš žorstka i kankretna: «zabiaśpiečvać umovy dla atrymańnia adukacyi i raźvićcia navučencaŭ, u tym liku dla atrymańnia ahulnaj siaredniaj adukacyi ich niepaŭnaletnimi dziećmi, jakija pražyvajuć u Respublicy Biełaruś, va ŭstanovach adukacyi Respubliki Biełaruś».

Pavialičyć

Havoračy prostaj movaj, usie biełaruskija dzieci pavinny buduć naviedvać biełaruskija škoły. Imavierna, takim čynam dziaržava imkniecca zmahacca ź dźviuma najbolš razdražnialnymi katehoryjami baćkoŭ.

Pieršaja ź ich — heta biełarusy ź dziećmi, jakija ŭsio jašče žyvuć u Biełarusi, ale sprabujuć być u tak zvanaj unutranaj emihracyi. Navat da 2020 hoda isnavali prykłady, kali baćki nie žadali, kab ich dzieci ŭ škołach sutykalisia ź ideałahičnym vychavańniem. Tamu jany afarmlali chatniaje navučańnie, a dzicia zapisvali ŭ niejkuju zamiežnuju anłajn-škołu.

Heta paćviardžaje Volha Rybaklučava, dyrektarka Departamienta kantrolu jakaści adukacyi Ministerstva adukacyi. U svaim artykule dla «Nastaŭnickaj haziety» jana tłumačyć: «Heta źmianieńnie nakiravana na vyklučeńnie praktyki dystancyjnaha navučańnia dziaciej u zamiežnych arhanizacyjach. Akramia taho, u pieralik abaviazkovych dla vyvučeńnia navučalnych pradmietaŭ na ŭzroŭni ahulnaj siaredniaj adukacyi ŭvachodziać «Historyja Biełarusi», «Historyja Biełarusi ŭ kantekście suśvietnaj historyi», «Biełaruskaja mova», «Biełaruskaja litaratura», raździeł «Hieahrafija Biełarusi», jakija niemahčyma vyvučyć u škole zamiežnaj dziaržavy. Va ŭstanovach ahulnaj siaredniaj adukacyi sumiesna z asvajeńniem źmiestu vučebnych prahram pravodzicca vychavaŭčaja rabota, u asnovu jakoj zakładzieny ideałahičny i patryjatyčny składalniki, tradycyi i kultura biełaruskaj dziaržavy».

Druhaja katehoryja baćkoŭ, dla jakich źmieny stali niepryjemnym siurpryzam — heta mihranty.

I voś čamu hetaja karekciroŭka zakranaje šmat kaho ź biełarusaŭ za miažoj. Nie maje značeńnia, jak doŭha vy ź dziciom žyviacie nie ŭ Biełarusi. Kali vy nie majecie pašpartoŭ sieryi PP (ich atrymlivajuć tyja, chto aficyjna afarmlaŭ pastajannaje pražyvańnia za miežami radzimy), to ličycca, što vy žyviacie na terytoryi Biełarusi.

Ujavim sabie siamju ź dziećmi, jakaja źjechała ź Biełarusi va ŭmoŭnuju Polšču paśla 2020 hoda i nie infarmavała ab hetym ułady, nie afarmlała nikomu pašparty PP. Zaraz, kali baćki ličać nieabchodnym dziejničać zhodna ź biełaruskimi zakonami, u ich jość dva varyjanty. Pieršy — usio ž aformić aficyjna pastajannaje pražyvańnie za miažoj. Heta možna zrabić praź biełaruskaje pasolstva (ale nie fakt, što heta atrymajecca zrabić da pačatku navučalnaha hoda). Druhi — viarnucca ŭ Biełaruś i addać dziaciej u miascovuju škołu.

Nie dziŭna, što praz heta ŭ mihranckich čatach siarod baćkoŭ panuje niekatoraja niervovaść.

Ale ž što budzie, kali praihnaravać novaŭviadzieńnie? Tearetyčna heta možna traktavać jak toje, što «baćki pieraškadžajuć atrymańniu dziciom abaviazkovaj ahulnaj siaredniaj adukacyi». A heta, zhodna z dadatkam da pastanovy Savieta Ministraŭ № 1055 ad 30 śniežnia 2024 hoda, adzin z kryteryjaŭ taho, što dzicia znachodzicca ŭ sacyjalna-niebiaśpiečnym stanoviščy i maje patrebu ŭ dziaržaŭnaj abaronie.

Pavialičyć

Kali biełaruskija ŭłady sapraŭdy vyrašać pryznać niejkuju mihranckuju siamju toj, jakaja znachodzicca ŭ sacyjalna-niebiaśpiečnym stanoviščy, pa adrasu rehistracyi dziciaci mohuć pačać prychodzić roznyja pravierki.

«Našaj Nivie» viadomy vypadak, kali da babuli i dziaduli dziciaci, jakoje žyvie z baćkami ŭ Jeŭrasajuzie, u Minsku prychodzili nastaŭniki ź bližejšaj škoły:

«Ad maich baćkoŭ davoli nastojliva patrabavali skazać, kudy ž padzieŭsia ich unuk. Pačuŭšy, u jakoj krainie jon ciapier žyvie, pačali nastojliva patrabavać nazvać ustanovu adukacyi, jakuju jon tam naviedvaje. Potym skazali, byccam babula ci dziadula pavinny pryjści na niejkuju kamisiju i rastłumačyć, čamu ich unuk nie ŭ Biełarusi. Ale maje baćki admovilisia — skazali, što nie padtrymlivajuć sa mnoj adnosiny i ničoha nie viedajuć. Pry hetym moj syn prapisany navat nie ŭ kvatery babuli i dziaduli», — raspavioŭ adzin z čytačoŭ.

Ci sapraŭdy buduć masava vykarystoŭvacca takija represiŭnyja miery, jak pryznańnie mihranckich siemjaŭ tymi, što znachodziacca ŭ sacyjalna-niebiaśpiečnym stanoviščy, pakul skazać składana.

Možna zhadać prykład, kali biełaruskija ŭłady patrabavali ad biełarusaŭ zamiežža paviedamlać u ambasady pra najaŭnaść u ich dazvołu na žycharstva ŭ inšych krainach abo inšaha hramadzianstva. Tady pužali, što nie buduć vypuskać ź Biełarusi tych, chto praihnaravaŭ heta. Ale ž pa fakcie na miažy biełaruskija pamiežniki asabliva nie cikavilisia papierkami, jakija paćviardžali, što ludzi sapraŭdy dobraachvotna paviedamili pra svaje DNŽ ci hramadzianstva inšaj krainy. Ciapier ža pra heta ŭvohule nichto nie zhadvaje.

Ale biełarusam zamiežža treba razumieć: kali biełaruskija ŭłady sapraŭdy vyrašać pryznać dzicia tym, jakoje znachodzicca ŭ sacyjalna-niebiaśpiečnym stanoviščy, mohuć uźniknuć prablemy ź jaho vyjezdam za miažu.

Asabliva heta patencyjna niebiaśpiečna dla palityčnych mihrantaŭ, jakija sami nie mohuć pryjechać u Biełaruś. Bo navat siarod ich chapaje ludziej, jakija ŭsio ž adpraŭlajuć na radzimu dziaciej u hości da babul i dziadul. 

Tearetyčna ź vieraśnia 2025 hoda va ŭładaŭ źjaŭlajecca zakonnaja padstava dla taho, kab nie dazvolić školniku, jaki nie vučycca ŭ biełaruskaj škole, vyjechać ź Biełarusi.

• 3
• 4
• 4
• 34
• 1
• 1
• 27
• 0